Rezerwacja atrakcyjnej oferty. Zaliczka czy zadatek?


Przy sporządzaniu umowy przedwstępnej na zakup samochodu posługujemy się terminami „zadatek” lub „zaliczka”. Nie każdy wie jakie one mają znaczenie. Nieznajomość przepisów może narazić nas na nieprzewidziane koszty lub utratę okazji nabycia auta w wyjątkowym stanie czy atrakcyjnej cenie.

Upatrzyliśmy wymarzone auto, ale potrzebujemy trochę czasu, żeby zgromadzić finanse – wziąć kredyt lub poczekać na kolejną wypłatę. Zanim to się stanie, sprzedawca może pozbyć się auta. Czy jest sposób, żeby je zarezerwować?

Samochód można zabukować i kupić w późniejszym, dogodnym dla nas terminie, powinniśmy sporządzić i podpisać z właścicielem umowę przedwstępną. Zobowiązuje ona obie strony do zawarcia właściwej umowy sprzedaży w przyszłości i może być obwarowana zapisami istotnymi z punktu widzenia zarówno sprzedającego, jak i kupującego.

Zadatek w dowolnej wysokości
Jednym z takich zapisów jest zadatek. Stanowi on zabezpieczenie wykonalności umowy i może mieć dowolną, uzgodnioną między kontrahentami wysokość. W razie zerwania umowy sprzedający zobowiązany jest do wypłaty kupującemu kwoty równej dwukrotności wcześniej otrzymanego zadatku. Gdy umowę zerwie kupujący, pieniądze po prostu przepadają i zostają u sprzedawcy.
Zadatek bywa często mylony z zaliczką. O ile ten pierwszy ma swoje umocowanie w kodeksie cywilnym (art. 394) i wyraźnie zabezpiecza dokonanie przyszłej transakcji, o tyle zaliczka jest jedynie kwotą wpłacona na poczet całej sumy. Co ważne, w razie zerwania umowy podlega ona zwrotowi. Chociaż istnieje w tym przypadku jeszcze możliwość dochodzenia swoich roszczeń na drodze sądowej, to bez wątpienia korzystniejszym zapisem zarówno dla kupującego, jak również sprzedającego jest zadatek.

Termin zawarcia umowy końcowej
Według kodeksu cywilnego jeśli w umowie przedwstępnej nie określono terminu sfinalizowania właściwej transakcji i nie zostanie on również wyznaczony w ciągu roku od jej zawarcia, to po tym okresie nie możemy żądać jej wykonania. Kc art. 389 par. 2: „Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie określonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcie umowy przyrzeczonej. (…) Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.” Z kolei art. 390 par. 3 kc mówi: „Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. (…).” Trzeba zatem dokładnie określić termin sfinalizowania transakcji.

Kara umowna
Umowa przedwstępna powinna być sporządzona w formie pisemnej. Zadatek wpłacony na konto tylko po uprzedniej rozmowie telefonicznej, w której sprzedawca zapewnił nas o zarezerwowaniu auta, nie może być uważany za zadatek w rozumieniu kodeksu cywilnego (kc), a jedynie za zaliczkę, która podlega zwrotowi. A to może być trudne do wyegzekwowania. W przypadku umowy ustnej zawartej przez telefon nie mamy żadnej pewności, że samochód będzie na nas czekał do umówionego terminu zakupu.
Zaliczka może mieć taki sam wydźwięk jak zadatek, pod warunkiem, że w umowie przedwstępnej zostaną zawarte stosowne zapisy.. Mogą one mieć np. taką formę: „gdy sprzedający nie wywiąże się z umowy, będzie musiał zwrócić zaliczkę i zapłacić karę umowną w wysokości, 5 tys. zł”.

Kiedy trzeba zapłacić podatek
Ani zaliczka, ani zadatek nie są opodatkowane w momencie wręczania. Fiskusowi trzeba będzie zatem zapłacić, gdy umowa sprzedaży nie dojdzie do skutku. W przypadku zaliczki i zadatku sprzedający ma obowiązek uiścić podatek dochodowy, gdy zatrzyma pieniądze potencjalnego klienta, jeśli ten nie wywiązał się z umowy.
Niedoszły nabywca, jeśli uzyska zadatek w podwójnej wysokości, powinien rozliczyć się z fiskusem i zapłacić podatek od różnicy między kwotą wpłaconą a otrzymaną.

Co powinna zawierać umowa przedwstępna?
1. markę pojazdu;
2. cenę i sposób zapłaty;
3. numer nadwozia samochodu;
4. numer rejestracyjny;
5. termin, do jakiego umowa końcowa powinna zostać zrealizowana.


Zadatek wg kodeksu cywilnego
Art. 394:
Par. 1 kodeksu cywilnego mówi, że w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego odstąpić od umowy i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać od strony, która nie wywiązała się z umowy sumy dwukrotnie wyższej.
Par. 2. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała (…).
Par. 3. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy przypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

- źródło: auto-swiat